โดย  ช้าง วัดห้วย

                ในบรรดาพระเครื่องทั้งหลายทั้งปวง พระสมเด็จวัดระฆัง ถือเป็นจักรพรรดิของพระเครื่องทั้งหมด โดยผู้ให้กำเนิด พระสมเด็จวัดระฆัง ก็คือ สมเด็จพุฒาจารย์ “โต พรหมรังสี” โดยใช้ผงวิเศษ ได้แก่ ผงปถมัง, ผงอิธิเจ ผงมหาราช ผงพุทธคุณ และผงตรีนิสิงเห และมวลสารอีกหลายชนิดที่มีคุณวิเศษ มาคลุกเคล้าด้วยน้ำมันตั้งอิ้ว แล้วมากดพิมพ์ โดยจะปลุกเสกเดี่ยว และสมเด็จโตจะทำพระสมเด็จไปเรื่อย ๆ คือทำไปแจกไป โดยแบ่งออกเป็น 4 พิมพ์หลัก ได้แก่ พิมพ์ใหญ่, พิมพ์ทรงเจดีย์, พิมพ์เกศบัวตูม, พิมพ์ฐานแซม ส่วนพุทธคุณจะเน้นหนักทางด้านแคล้วคลาดเป็นเยี่ยม และยังหนุนในเรื่องทำมาหากินให้เจริญรุ่งเรืองอีกด้วย

                ส่วนในวันนี้เราจะมาอธิบายเรื่องสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ทรงเจดีย์ พิมพ์เล็ก สมเด็จวัดระฆังพิมพ์เจดีย์แบ่งออกเป็น 5 พิมพ์ และพิมพ์ที่ 5 จะเรียกว่าพิมพ์เล็ก เมื่อก่อนพิมพ์เจดีย์พิมพ์เล็กนี้จะเล่นแค่พิมพ์เดียว แต่ตอนนี้เริ่มยอมรับเล่นพิมพ์ผอมเข้ามาอีก 1 พิมพ์ แต่จริง ๆ แล้วพิมพ์เล็กเท่าที่ผู้เขียนศึกษาค้นคว้าจะแบ่งได้ประมาณ 3 พิมพ์ และผู้เขียนก็ไปสอบถาม อ.เต็ก นครปฐม ซึ่งเป็นสายตรงพระเบญจภาคี อ.เต็ก ตอบว่า “เจดีย์พิมพ์เล็ก มีหลายแม่พิมพ์ แต่ละพิมพ์จะคล้าย ๆ กัน ถ้าเป็นเจดีย์ซุ้มโย้ ๆ และซุ้มแคบ ๆ ต้องตีเป็นทรงเจดีย์พิมพ์เล็กทั้งหมด”

                สำหรับพระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์ทรงเจดีย์ พิมพ์เล็ก องค์ชี้ตำหนินี้ ผู้เขียนได้มาเกือบ 10 ปีแล้ว จำได้ตอนนั้นไปถ่ายรูปที่ท่าพระจันทร์ พอรูปเสร็จมีเซียนมาเห็นรูปเข้า ก็ให้ทางร้านช่วยติดต่อให้หน่อย พอได้ฟังราคาเท่านั้น หูอื้อไปพักหนึ่ง สภาพพิมพ์ด้านหน้าเป็นพระที่กดพิมพ์ได้ลึก โดยเฉพาะซอกแขนซ้ายพระ “ลึกอย่างกับเหว” ส่วนเกศพระองค์นี้ ช่วงกลางเกศจะมีป่องกลางเหมือนพิมพ์ที่ 2 ส่วนอื่น ๆ ก็ติดลึกคมชัดดี การตัดขอบก็ตัดได้ฉากไม่โย้เอียง ส่วนด้านหลังเป็นแบบหลังเรียบ มีรอยปริแตกด้านข้างบ้างเล็กน้อย

หลักการพิจารณาตำหนิพิมพ์ พระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์ทรงเจดีย์ พิมพ์เล็ก

                1.    เส้นขอบแม่พิมพ์ทั้งซ้ายและขวา จะลากยาวลงมาจรดเส้นซุ้มครอบแก้วตรงมุมล่าง

                2.    เส้นซุ้มครอบแก้ว จะล้มไปทางขวามือพระทุกองค์

                3.    เกศของวัดระฆังพิมพ์เจดีย์พิมพ์เล็ก จะมีลักษณะเรียวยาว ถ้ากดพิมพ์ได้ลึก พระติดพิมพ์ได้เต็มที่ ตรงกลางเกศจะป่องกลางเหมือนแม่พิมพ์ที่ 2

                4.    ให้สังเกตรักแร้ซ้ายพระจะโค้งสูงกว่ารักแร้ขวาพระเล็กน้อย ส่วนความหนาของหัวไหล่กับรักแร้จะพอ ๆ กันทั้งสองข้าง

                5.    การวางแขนท่อนบนจะทิ้งตรง ๆ ลงมา ส่วนแขนท่อนล่างถึงมือประสานกันจะโย้ไปทางขวามือพระ

                6.    ซอกแขนด้านซ้ายมือพระจะลึกกว่าด้านขวามือพระ

                7.    ซอกแขนด้านขวามือพระจะลาดเอียงจากลำตัวไปบรรจบท้องแขน

                8.    หัวเข่าด้านซ้ายพระจะใหญ่กว่าด้านขวาพระซึ่งจะเล็กเรียวและโค้งขึ้นเล็กน้อย

                9.    ปลายฐานชั้นบนด้านขวามือพระจะเล็กเรียวและกระดกโค้งเรียวขึ้น

                10.  ถ้ากดพิมพ์ได้ลึกจะเห็นเส้นสังฆาฏิ และเส้นอังสะอีกทั้งจะเห็นขาซ้อนกันบนหน้าตักด้วย