โดย  ช้าง-วัดห้วย

                พระเครื่องที่ได้รับความนิยมและมีชื่อเสียงของจังหวัดลพบุรี ได้แก่ พระร่วงยืนหลังลายผ้า และพระหูยาน วันนี้ผู้เขียนจะขออธิบายและชี้แนะเรื่องพระหูยานพิมพ์ใหญ่ กรุวัดพระศรีรัตน-มหาธาตุเป็นอันดับแรก พระหูยานแตกกรุครั้งแรกประมาณปี พ.ศ. 2450 ณ กรุพระปรางค์ วัด    พระศรีรัตนมหาธาตุ หรือเรียกว่าวัดใหญ่ ซึ่งเราเรียกว่า “กรุเก่า” สภาพผิวพระค่อนข้างคล้ำ มีคราบปรอทบ้าง ตามซอกหรือส่วนที่ไม่ถูกสัมผัส

                แตกกรุครั้งที่ 2 ประมาณปี พ.ศ. 2508 ณ กรุเจดีย์เล็ก ซึ่งอยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน ซึ่งเราเรียกว่า “กรุใหม่” สภาพผิวพระจะมีคราบปรอทขาวทั่วทั้งองค์ สภาพพิมพ์ค่อนข้างสวยลึกคมชัดดี

                ส่วนเรื่องแม่พิมพ์ พระหูยานกรุเก่าหรือกรุใหม่จะใช้แม่พิมพ์ตัวเดียวกัน ฉะนั้นหลักการดู  ก็เหมือน ๆ กัน ต่างกันแค่พื้นผิวเท่านั้น ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นจากความชื้นภายในกรุแตกต่างกัน

                ส่วนด้านพุทธคุณ ไม่ว่าจะเป็นพระหูยานกรุเก่าหรือกรุใหม่ พระหูยานเป็นพระเครื่อง    เด่นทางคงกระพัน และมหาอุตหยุดกระสุนปืน ซึ่งได้มีประสบการณ์มามากมาย เป็นที่เชื่อถือของ   ผู้ที่ชื่นชอบพระเนื้อชินและพระตระกูลยอดขุนพล

หลักการพิจารณาตำหนิพิมพ์ พระหูยาน

พิมพ์ใหญ่ จังหวัดลพบุรี

              1.   มวยผมจะมีแค่ 2 เส้นเฉียงขึ้น ถ้าเป็นวงแหวนซ้อนกัน 3 ชั้น จะเป็นพระหูยานกรุ      วัดราชบูรณะ แต่ถ้าเป็นเนื้อตะกั่วสนิมแดงและมวยผมเป็นวงแหวน 3 ชั้น จะเป็นพระหูยานกรุสมอพลือ จังหวัดเพชรบุรี

               2.    มีเส้น 1 เส้นอยู่กึ่งกลางในร่องผ้าสังฆาฏิ เส้นนี้จะวิ่งอยู่กึ่งกลางจากด้านบนและเอียงเข้าหาเส้นขอบทางด้านขวาพระแล้วกลืนเป็นเส้นเดียวกัน

             3.    ด้านข้างราวนมซ้ายพระจะมีเนื้อเกินเป็นเส้นสั้น ๆ 2 จุดในแนวตั้ง เส้นบนจะยาว เส้นล่างจะสั้น จุดตำหนินี้ เป็นจุดที่ไม่ถูกสัมผัส ส่วนใหญ่จะติดทุกองค์ บางองค์จะติดชัดเจน บางองค์จะติดลาง ๆ

                4.    พื้นที่ในซอกแขนซ้ายพระ พื้นส่วนใหญ่จะไม่เรียบ ลองสังเกตดูหลายองค์ พื้นที่บริเวณนี้จะขึ้นเป็นเนินเตี้ย ๆ 3 จุด

                5.    ขาด้านล่างจากลูกศรชี้จะเป็นแอ่งเว้า ด้านล่างแอ่งเว้าจะเป็นเนื้อเกินในร่องลักษณะเป็นเนินเล็ก ๆ

                6.    บัวเล็บช้างตัวกลางตามลูกศรชี้จะมีลักษณะผอมเล็ก เมื่อเทียบกับบัวเล็บช้างทางด้านซ้ายและขวา

                7.    นิ้วมือขวาพระจะเชื่อมติดกับบัวเล็บช้าง

                8.    มีเส้นพิมพ์แตกเส้นเล็ก ๆ สั้น ๆ ด้านล่างของเส้นรัดประคด แต่จริง ๆ แล้ว เส้นนี้จะเป็นเส้นยาวอยู่ด้านล่างเส้นรัดประคดวิ่งขนานกันไป เพียงแต่เส้นนี้จะหล่อไม่ค่อยติดเท่านั้นเอง

                9.    พื้นที่ในซอกแขนขวาพระจะมีเนื้อเกินขึ้นเป็นปื้นแผ่นใหญ่ ลองสังเกตดูหลาย ๆ องค์

                10.  รอยตัดด้านข้างตามรูปพระส่วนใหญ่จะไม่เรียบ คล้ายจะใช้สิ่วสกัด จึงทำให้ด้านข้างมีล่องรอยเกยกัน และไม่เรียบต่อเนื่อง

                ส่วนด้านหลังจะเป็นหลังลายผ้า มีทั้งเป็นแบบหลังตันและหลังเป็นแอ่งเว้า