โดย ช้าง วัดห้วย

           พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ “องค์อภิญญา”

                ถ้าพูดถึงพระสมเด็จวัดระฆัง ที่เนื้อแตกลายงา เซียนส่วนใหญ่หรือเซียนรุ่นใหญ่จะกลัวหรือเข็ดขยาดไปเลย เพราะของเลียนแบบหรือของเก๊มีเยอะมาก แต่ถ้าเป็นเซียนรุ่นเก่าหรือเซียนยุคแรก ๆ จะชื่นชอบมากเป็นพิเศษ เพราะเซียนยุคนั้นเท่าที่สัมผัสหลาย ๆ คน จะพูดในทำนองเดียวกันว่า พระสมเด็จที่แท้และเก่าจริงต้องแตกลายงา เพราะการแตกลายงาจะบ่งบอกถึงความเก่า และมีอายุ นั่นคือความคิดของเซียนยุคแรก ๆ และเซียนยุคต่อ ๆ มา เมื่อการศึกษาค้นคว้าก้าวหน้าขึ้นไปเรื่อย ๆ ก็ได้บทสรุปว่าการแตกลายงาส่วนใหญ่จะเกิดจากการลงรัก เมื่อรักมีอายุจะเกิดแห้งและหดตัว รักที่ยึดติดที่พื้นผิวพระสมเด็จ จะเกิดการหดตัว ดึงตัว ทำให้ผิวพระสมเด็จเกิดการแตกระแหงหรือแตกลายงา เมื่อลอกรักออกจากพื้นผิวพระสมเด็จแล้ว ก็จะเห็นรอยแตกลายงาและในร่องแตกส่วนใหญ่จะมีสีดำหรือสีแดงเลือดหมู นั่นก็คือ รักที่ลอกออกไม่หมด และเซียนที่นำความรู้ เรื่องการลอกรัก, การแตกลายงา มาพูดและออกสื่อสิ่งพิมพ์ เป็นคนแรกก็คือ “เฮียเธ๊า ท่าพระจันทร์” ถ้าพูดถึง “เฮียเธ๊า” ก็รู้กันทั้งวงการพระว่าเป็นเซียนสายตรงพระสมเด็จ ผู้เขียนเคยคุยกับอากู๋    (อ.เต็ก นครปฐม) ครั้งหนึ่ง อ.เต็ก เคยพูดว่า ในวงการพระอากู๋ยอมรับเฮียเธ๊าคนเดียวเท่านั้น เรื่องพระสมเด็จ เฮียเธ๊า รู้ลึก รู้จริง และซ่อมพระ, แต่งพระ ระดับโคตรเซียนเลย นี่คือเซียนใหญ่เอ่ยปากชมเซียนใหญ่ และตอนนี้เฮียเธ๊าก็เลิกราไปแล้ว เพราะอายุมากขึ้น ผู้เขียนยังอยากจะให้มีเซียนเก่ง ๆ แบบเฮียเธ๊าเกิดขึ้นสัก 10 คน ในยุคนี้ แต่ก็เป็นไปไม่ได้ เพราะเซียนสมัยนี้ ขายแต่สมเด็จย้ายรังอย่างเดียว พระสมเด็จหน้าใหม่หมดสิทธิ์เกิด และถ้าเป็นแบบนี้ต่อไปเรื่อย ๆ อีกหน่อยเซียนพระสมเด็จคงจะสูญพันธุ์ และพระสมเด็จก็จะกลายเป็นแค่ตำนานเท่านั้น

                และเมื่อปลายเดือนมีนาคม มีนายพลท่านหนึ่งโทรมาคุยเรื่องพระเบญจภาคีแล้วก็พูดถึง อ.สมศักดิ์ จวงสวัสดิ์ ผู้เขียนก็ตอบสวนทันทีว่า อ.สมศักดิ์คนนี้เก่งจริง ผู้เขียนก็เลยเล่าให้ฟังว่าเมื่อประมาณเกือบ 20 ปีก่อน ผู้เขียนเคยไปหา อ.สมศักดิ์ 2 ครั้ง ตอนนั้นเพิ่งเล่นพระใหม่ ๆ ก็มีพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่อยู่เกือบ 10 องค์ ผู้เขียนก็คัดองค์ที่ดีที่สุด และมั่นใจที่สุด 6 องค์ ใส่กล่อง เดินทางไปหา อ.สมศักดิ์ที่บ้าน ถนนพระอาทิตย์ อ.สมศักดิ์ก็ต้อนรับอย่างดีเหมือนกับเป็นคนรู้จักกันมานาน ผู้เขียนก็ยื่นกล่องพระสมเด็จให้    อ.สมศักดิ์ ก็เปิดกล่องดูด้วยตาเปล่าก่อน อ.สมศักดิ์ ทั้งดีใจ และตกใจ และพูดออกมาว่า พระสมเด็จกล่องนี้แท้ทั้งหมด และย้อนถามผู้เขียนว่าไปเอามาจากไหนเยอะแยะ และ อ.สมศักดิ์ ก็ค่อย ๆ หยิบส่องทีละองค์ และชมว่าพระสวยทุกองค์และดูง่ายดี และสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ที่เอาไปให้ อ.สมศักดิ์ ดูตอนนี้เหลือแค่ 2 องค์ ก็คือ องค์ปาฏิหาริย์ และองค์สมประสงค์ เป็น 2 องค์ที่ชี้ตำหนิในหมวดพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ 4 แม่พิมพ์

                ผู้เขียนออกนอกเรื่องไปเยอะแล้ว คราวนี้เรามาดูพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ “องค์อภิญญา” เนื้อแตกลายงากันดีกว่า พระสมเด็จองค์นี้ได้มาตอนสงกรานต์ปี 61 นี่เอง วันนั้นนายหน้าเอามาให้ดู และถามว่าพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ถ้าเนื้อแตกลายงา อ.ช้างเล่นหรือเปล่า ผมก็ตอบกลับไปว่า ต้องสวยและดูง่าย และต้องไม่แพงก็น่าสนใจ นายหน้าก็ควัก พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่เลี่ยมเงินเก่าเปิดราคาไว้ 2 ล้าน สภาพเลี่ยมเงินเก่ามาก ๆ แบบเลี่ยมตาย ด้านหน้าเห็นเฉพาะพระที่อยู่ภายในซุ้มครอบแก้ว ด้านข้าง, ขอบข้างทั้ง 4 ด้าน ด้านหลังปิดทึบมองไม่เห็นเลย ผมจึงถามนายหน้าไปว่ามองอะไรไม่เห็นเลยแล้วจะซื้อกันได้ยังไง นายหน้าก็เริ่มขายของเล่าให้ผู้เขียนฟังว่า เจ้าของพระสมเด็จองค์นี้อยู่ที่นครชัยศรี เค้าแขวนพระสมเด็จองค์นี้และเลี่ยมเงินแบบนี้มาตั้งแต่สมัยหนุ่ม ๆ ผู้เขียนก็ดูสภาพแล้วเท่าที่มองเห็นก็แท้นะ แต่ก็ยังไม่กล้าซื้อ เพราะเกรงว่า ถ้าซื้อสภาพนี้ถ้าแกะเลี่ยมเงินออกมาด้านหลังเกิดแตกลายงาก็จบกัน ผมก็เลยถามนายหน้าว่า คนอื่นเค้าต่อเท่าไร นายหน้าตอบกลับมาว่าหลักหมื่น แต่เจ้าของเค้าไม่ขาย นายหน้าเลยถามว่า ถ้า อ.ช้าง ซื้อไปเลยสภาพนี้ แบบวัดดวงเลยไม่ต้องแกะเงิน อ.ช้าง จะซื้อได้เท่าไร ผมก็เลยส่องด้านหลังอีกทีว่ามีลอยแกะเงินไหม ก็ดูแล้วก็เรียบสนิทดี ยังไม่มีใครแกะหรือแงะดูเลย ผมจึงเสนอไปว่า พระเนื้อแตกลายงาแบบนี้จะขายยาก คนจะกลัว และมองอะไรไม่เห็น ผมขอสู้ทิ้งไว้ 1 แสน นายหน้าก็รีบโทรไปหาเจ้าของพระ เจ้าของ       ก็เกี่ยงราคาว่าขอ 2 แสนก็จะแบ่งให้ ผู้เขียนก็เสนอราคาครั้งสุดท้ายถ้าไม่ให้ก็ไม่เอา ผมว่าเอาอย่างนี้ดีกว่า คุณเรียก 2 แสน ผมไม่มีปัญหา แต่ผมขอแกะดูด้านหลังว่าแตกลายงามั้ย ถ้าด้านหลังไม่แตกลายงาก็ตกลงผมซื้อ 2 แสน แต่ถ้าแตกลายงาผมไม่เอา คุณเอาค่าแกะไป 2 พัน แล้วคุณไปปิดหลังให้เหมือนเดิมแล้วเอาไปคืนเจ้าของพระ สุดท้าย นายหน้าไม่ได้โทรถามเจ้าของพระหรอก แกะเลย ผู้เขียนก็ลุ้นน่าดู พอแกะขอบออกแล้วดันแผ่นหลังขึ้นพระก็หลุดออกโดยง่าย และด้านหลังก็ไม่แตกลายงา ผู้เขียนก็ยิ้มแป้น แล้วรีบส่องดูอีกทีว่าสวยถูกใจขนาดไหน และก็จ่ายเงิน 2 แสน ให้นายหน้าและพูดว่าเป็นที่พอใจทั้งสองฝ่าย

                คราวนี้เรามาตรวจสอบพิมพ์กัน เริ่มจากดูด้วยตาเปล่ากันก่อน พระสมเด็จองค์นี้ เป็นพระสมเด็จ   วัดระฆังพิมพ์ใหญ่ พิมพ์ที่ 4 พิมพ์เกศทะลุซุ้ม แบบเอวผายออก เป็นพระสมเด็จที่มีความลึก ตัวองค์พระค่อนข้างล่ำสันดี ฐานทั้ง 3 ชั้นติดคมชัด เส้นซุ้มครอบแก้วก็อวบใหญ่ดี

                เรามาตรวจสอบพิมพ์ตรงจุดหลัก ๆ กันว่าเป็นอย่างไร

                1.    ให้ดูเส้นบังคับพิมพ์ทางด้านซ้ายมือพระ เส้นจะแล่นจากมุมบน แล้วจะแนบซุ้มครอบแก้ว แล้วจะกลืนหายไปตรงแนวกึ่งกลางแขนซ้ายพระ

                2.    ให้ดูซุ้มครอบแก้วด้านบนซ้ายช่วงโค้ง ทางซ้ายจะโค้งเตี้ยกว่าทางด้านขวามือพระ

                3.    ให้ดูรักแร้ซ้ายพระจะสูงกว่าและมีเนื้อบางกว่าด้านขวาพระ

                4.    ให้ดูฐานชั้นบนกับหน้าตักพระทางด้านขวาพระจะแคบกว่าทางด้านซ้ายพระ

                5.    ให้ดูร่องใต้หน้าตักพระ ร่องทางขวามือพระจะตื้น แล้วค่อย ๆ ลึกไปทางซ้ายมือพระ

                เอาแค่หลัก ๆ 5 จุดก็พอ ที่เหลือไปดูในสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ 4 แม่พิมพ์ ในเว็บช้าง ส่วนด้านหลังเป็นแบบหลังเรียบและมีเอกลักษณ์ที่สำคัญ 2 อย่างที่มักเกิดในพื้นผิวพระสมเด็จวัดระฆังดังนี้

                1.    เม็ดพระธาตุ หรือบางคนจะเรียกว่า ก้อนขาวก็ได้ ขนาดปานกลาง จะอยู่ประมาณกลางแผ่นหลัง และจะมีด้านหน้ามุมบนซ้ายพระอีก 1 ก้อน เม็ดพระธาตุเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญมาก ๆ ของพระสมเด็จวัดระฆัง ให้ดูเม็ดพระธาตุที่แท้และเป็นของดั้งเดิม จะมีลักษณะที่แน่นเมื่ออยู่ในหลุมและจะอยู่ชิดข้างใดข้างหนึ่ง ถ้ากรณีเจอเม็ดพระธาตุที่ขอบข้างหลวม คือมีร่องรอบ ๆ เม็ดพระธาตุคือไม่ชิดข้างใดข้างหนึ่ง โอกาสเอามาวางใหม่มีสูง

                2.    รอยปู่ไต่เป็นทางยาว ลักษณะที่เกิดจะเกิดเป็นทางยาวเป็นหลุมเล็ก ๆ ผู้เขียนสันนิษฐานว่า ตอนปาดหลังพระสมเด็จ คงจะปาดโดนมวลสารที่เป็นเม็ดกรวด ที่มีลักษณะเป็นเม็ดกลม แล้วปาดเม็ดกรวดก็กลิ้งไปตามแรงปาด ก็เกิดเป็นหลุมทางยาวในลักษณะเส้นโค้ง คงประมาณนี้

                นอกจากนั้นก็จะมีรอยพรุนรูเข็ม รอยมวลสารหลุดอีกเล็กน้อย รอยครูดทุกอย่างที่เกิดดังที่กล่าวมาแล้ว จึงรวมกันเป็นธรรมชาติที่เกิดในหลังพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ องค์นี้

การแตกลายงาในพระสมเด็จเกิดได้หลายสาเหตุดังนี้

                1.    เกิดจากการลงรักตั้งแต่อดีต พื้นผิวพระเกิดการหดตัว ดึงตัว เป็นระยะเวลานาน เมื่อลอกรักออกจึงเห็นลอยแตกลายงา และส่วนใหญ่ลอยแตกลายงาจะเป็นแบบตาละเอียด และก็มีบางองค์ลงรักแล้วลอกรักออก พื้นผิวพระไม่แตกลายงาก็มี สาเหตุขึ้นอยู่กับการลงรักหนาหรือลงรักบาง และอายุของการลงรัก

                2.    พื้นผิวของพระสมเด็จเกิดการแห้งโดยฉับพลัน เช่น ตากแดด หรือไปอบให้แห้ง พื้นผิวพระสมเด็จจะเกิดรอยแตกลายงาแบบตาใหญ่ ๆ แล้วมาทำให้เนื้อจัด แค่นี้ก็ขายได้แล้ว

                สำหรับพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ “องค์อภิญญา” องค์แตกลายงาองค์นี้ ผู้เขียนสันนิษฐานว่า พระสมเด็จองค์นี้เจ้าของใส่ตั้งแต่สมัยหนุ่ม ๆ ตอนนายหน้าเอามาขาย เรียกเจ้าของว่าลุง อายุก็น่าจะ 60 ปีขึ้นไป เมื่อลองคำนวณอายุเจ้าของพระน่าจะใส่พระองค์นี้มา 30 ปีขึ้นไป พระสมเด็จอยู่ในกรอบเงินปิดสนิทถูกอบข้างในกรอบมา 30 ปีขึ้นไป พื้นผิวพระจะเกิดการหดตัว ดึงตัวไม่เท่ากัน ก็เกิดการแตกลายงาก็เป็นไปได้ และสาเหตุที่พื้นผิวด้านหน้าแตกลายงา ส่วนด้านหลังไม่แตกลายงา ก็เป็นเพราะด้านหน้ามีพื้นผิวไม่เท่ากัน เช่น มีหน้าพระ มีตัวองค์พระ มีแขนพระ มีฐานพระ มีเส้นซุ้ม ทุกอย่างที่กล่าวมานี้จะมีหน้าตัดที่ไม่เท่ากัน ความแห้งตัวของเนื้อพระ การหดตัว การดึงตัว ของผิวพระจึงต่างกัน จึงทำให้ผิวพระเกิดการแตกลายงา เมื่อระยะเวลาผ่านไปเป็นเวลายาวนาน ส่วนด้านหลังจะเป็นพื้นเรียบ ๆ ก็จะเกิดแห้งตัวของเนื้อพระเท่านั้น การหดตัวก็มีเล็กน้อย หลังพระส่วนใหญ่จึงไม่แตกลายงา แต่ถ้าถามว่าพระสมเด็จแท้ ๆ ด้านหลังมีแตกลายงามั้ย ตอบว่ามีแต่มีไม่มาก แต่วงการพระเค้าไม่เล่นกัน แต่สำหรับผู้เขียนจะเน้นในดูพิมพ์เป็นหลักก่อน ด้านหน้าจะแตกลายงาหรือไม่ก็ไม่เป็นไร จะแตกลายงาตาเล็กหรือตาละเอียดก็ได้ แต่ด้านหลังไม่เอาแตกลายงา นอกนั้นใช้ได้หมด

                จริง ๆ แล้ว พระสมเด็จเนื้อแตกลายงาในวงการที่เห็น ๆ ก็มีไม่กี่องค์ ส่วนใหญ่ก็มีแต่หน้าเดิม ๆ ส่วนของผู้เขียนก็มีแค่ 2-3 องค์เท่านั้น แต่สำหรับ “องค์อภิญญา” องค์แตกลายงาองค์นี้ เป็นองค์ที่สวยถูกใจผู้เขียนมาก ๆ จริง ๆ แล้วผู้เขียนจะชอบพระเนื้อจัด ๆ แบบนี้ ใส่ลุยก็ได้ ไม่ต้องกลัวเหงื่อซึมเข้าไปในตลับ และตอนนี้ พระสมเด็จองค์แตกลายงาองค์นี้ก็ได้ขึ้นคอผู้เขียนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

                                                                                                                                                                ช้าง–วัดห้วย